مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برق، تهيه كننده پژوهشگاه نيرو كميته تخصصي پست و شرکت برق و توانیر.

نصب نظارت و سرویس و نگهداری پست هوایی برق

مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برق، تهيه كننده پژوهشگاه نيرو كميته تخصصي پست و شرکت برق و توانیر.

پیش نویس مقاله شركت مديريت توليد، انتقال و توزيع نيروي برق ايران (توانير) مورخ مرداد 139 می باشد. دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي تهيه كننده پژوهشگاه نيرو كميته تخصصي پست، البته به تاييد شركت توزيع نيروي برق تهران بزرگ و تصویب شركت توانير هنوز نرسیده است.

توضیحات درباره دستورالعمل نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست هوايي

مطالعه دقيق اين دستورالعمل و ساير مدارك فني و دستورالعمل هاي سازنده تجهيزات پست هوايي كه به هنگام تحويل همراه تجهيزات مي باشند، به كاربران اين اجازه را مي دهد تا استفاده بهينه را از تجهيز ببرند. لذا توجه به نكات زير الزامي است:

  • قبل از نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري يا تست پست هوايي اين دستورالعمل و دستورالعمل سازنده تجهيزات پست بدقت مطالعه شود. بهره برداري، سرويس و نگهداري نادرست پست هوايي مي تواند منجر به مرگ يا صدمات جاني بسيار شديد شود.
  • كارايي رضايت بخش پست هوايي به نصب صحيح و سرويس و نگهداري كافي آن بستگي دارد.
  • تجهيز توسط پرسنل داراي صلاحيت و آموزش ديده نصب، بهره برداري، سرويس و نگهداري شود.
  • توجه شود كه آسيب ديدگي تجهيزات پست هوايي ممكن است عملكرد درست آن را تحت الشعاع قرار دهد.
  • لازم بذكر است توضيحات كامل درباره روش هاي استاندارد رفع عيب، اصول حفظ سلامتي و عمليات تعمير در داخل اين دستورالعمل وجود ندارد.
  1. هدف و دامنه كاربرد

اين سند با هدف ايجاد وحدت رويه در تعيين روش هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست هوايي و هماهنگ سازي و شفافيت در نحوه انجام فرآيندهاي مربوطه تهيه و تدوين گرديده است. دامنه كاربرد مطالب در اين مقاله معيارها و ويژگي هاي فني و اجرايي پست هاي توزيع هوايي را شامل مي شود.

موارد مرتبط با تعيين الزامات و معيارهاي ارزيابي فني و آزمون هاي تجهيزات شبكه هاي توزيع در محدوده كاربرد اين دستورالعمل قرار نمي گيرد.

  1. مراجع
  • دستورالعمل سيستم اتصال  زمين شبكه هاي توزيع: مركز تحقيقات نيرو (متن) دي ماه 74
  • دستورالعمل نصب پست هوايي تك پايه: معاونت هماهنگي توزيع دفتر پشتيباني فني توزيع- كميته تحقيقات بررسي ۸۷/۹/۹ ، پست هاي هوايي تك پايه، ويرايش ۱
  • استاندارد تابلوهاي مورد استفاده در شبكه توزيع: جلدهاي اول و دوم و سوم، آذرماه ۷۴
  • استاندارد خطوط هوايي توزيع: شماره 51-S
  • استاندارد خطوط هوايي توزيع جلدهاي دوم و پنجم: مرداد و شهريور 76
  • نشريه شما ره ۳۷۴ سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور: مشخصات فني عمومي و اجرايي خطوط توزيع برق هوايي و كابلي فشار متوسط و فشار ضعيف
  • نشريه شماره ۳۷۵ سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور: مشخصات فني عمومي و اجرايي پست هاي توزيع هوايي و زميني ۲۰ و ۳۳ كيلوولت
  • بروشورها و مدارك سازندگان
  1. محدوده اجرا

محدوده اجراي اين دستورالعمل در برگيرنده كليه شركت هاي توزيع، مشاوران، سازندگان، تامين كنندگان و پيمانكاران توزيع نيروي برق كشور است.

  1. تعاريف و علائم

پست برق چیست

به مجموعه اي از تجهيزات قدرت شامل كليدها ، ترانسفورماتورها، ادوات حفاظتي، اندازه گيري و ... كه وظيفه انتقال و يا تبديل انرژي الكتريكي را به عهده دارند پست گويند.

پست هوايي چیست

به پست هايي كه تجهيزات آن در هواي باز و بر روي پايه نصب مي شوند پست هوايي مي گويند (در شركت هاي توزيع به اين پست ها، ترانس هوايي نيز اطلاق مي شود).

ترانسفورماتور قدرت چیست

ترانسفورماتور قدرت مبدلي است كه توان مورد نياز مصرف كننده را در سطح ولتاژ مشخص بدون تغيير در فركانس سيستم تامين مي كند.

تابلو فشار ضعيف چیست

توزيع برق فشار ضعيف به مشتركين، همچنين تامين روشنايي معابر و خيابان ها توسط تابلوي فشار ضعيف انجام مي گيرد. تابلوهاي بكار گرفته شده در سطح ولتاژ زير يك كيلوولت را در اصطلاح تابلوهاي فشار ضعيف گويند.

كات اوت فيوز چیست

كات اوت فيوز وسيله اي است كه داراي يك عنصر ذوب شونده بوده و به هنگام عبور جريان خطا و در اثر افزايش دما ذوب شده و جريان عبوري از آن قطع مي شود.

برقگير چیست

برقگيرها عناصري هستند كه جهت مهار اضافه ولتاژهاي ناشي از عواملي نظير كليدزني و صاعقه بكار گرفته مي شوند.

كنسول در برق چیست

جهت نگهداري هادي ها و مقره ها بر روي پايه از كنسول استفاده مي شود.

مقره چیست

مقره ها وسايلي هستند كه وظيفه عايق سازي شبكه با زمين را به عهده دارند.
زمين كردن چیست: زمین کردن عبارت است از اتصال يك مدار الكتريكي يا تجهيز با زمين و يا يك بدنه فلزي به اندازه كافي بزرگ كه مي تواند به صورت زمين فرض شود.

جريان زمين چیست

 جرياني كه به زمين وارد و يا از زمين خارج مي گردد.

  • الكترود زمين چیست: الکترود زمین يك قطعه يا قسمتي از هادي يا گروهي متشكل از قطعات هادي كه در تماس بسيار نزديكي با زمين بوده و با آن اتصال الكتريكي برقرار مي كند.
  • هادي زمين چیست: هادی زمین، هادي است كه يك مسير رسانا يا قسمتي از يك مسير رسانا را بين يك نقطه خاص از سيستم يا دستگاه و يك الكترود زمين فراهم مي كند.
  • مقاومت زمين چیست: مقاومت الكتريكي موجود بين الكترود زمين و زمين، مقاومت زمين ناميده مي شود.

ترانسفورماتور روغني كنسرواتوري

به ترانسفورماتوري كه هسته و سيم پيچ آن داخل روغن قرار دارد و افزايش و كاهش حجم روغن در اثر گرم شدن و سردتر شدن روغن در مخزن كنسرواتور آن جبران مي شود، ترانسفورماتور روغني كنسرواتوري گويند.

ترانسفورماتور هرمتيك

به ترانسفورماتوري كه روغن آن با هواي آزاد هيچگونه ارتباطي ن داشته و مخازن آن كاملا مسدود است ترانسفورماتور هرمتيك گويند.

  • مفتول اصلي چیست: مفتول اصلی مفتولي است كه جهت بستن هادي به مقره بكار مي رود.
  • اصلي كردن هادي چیست: بستن هادي به مقره توسط مفتول را اصلي كردن هادي گويند كه به دو صورت اصلي كردن هادي به بالاي مقره و اصلي كردن هادي به كن ار مقره تحقق مي يابد.
  • فيوز چیست: فیوز وسيله اي كه به هنگام عبور جريان هاي خطا، المان ذوب شونده آن ذوب شده و جريان خطا قطع مي گردد.
  • هادي آلومينيوم- فولاد: به هادي با تعدادي مفتول از جنس آلومينيوم به همراه مفتول يا مفتول هاي فولادي در مركز گفته مي شود.
  • حريم: در احداث يا اصلاح خط هوايي و يا تاسيسات الكتريكي، فواصل هوايي مجاز بين خطوط برقدار با عناصر و طبيعت اطراف آن، تابع قوانين و مقرراتي است كه در كليه كشورهاي جهان تحت عنوان " حريم خطوط انتقال و توزيع نيرو برق" رعايت مي شوند.
  • پايه: پایه واحد اصلي تكيه گاه هادي ها است.

نمادهای الکتریکی شماتیک برق

step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برق اين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر پايه عبوري است.

step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برقاين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر پايه انتهايي است.
step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برق اين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر ترانسفورماتور هوايي است.
step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برقاين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر كات اوت فيوز است.
step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برقاين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر برقگير است.
step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برقاين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر خطوط سه فاز است.
step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برقاين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر زمين الكتريكي يا حفاظتي است.
step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برقاين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر پست هوايي تك پايه است.
step down substation - پست هوایی - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برقاين علامت در مدارهاي الكتريكي نمايشگر پست هوايي دو پايه است.

  1. پست هوايي

پست هوايي مجموعه اي از تجهيزات مشتمل بر ترانسفورماتور، تابلوي فشار ضعيف، كات اوت فيوز، برقگير و ... است كه در هواي آزاد و بر روي پايه نصب مي گردد. پست هاي هوايي به فيدرهاي فشار متوسط متصل مي شود و ولتاژ فشار متوسط را به ولتاژ مصرف كاهش مي دهند.

سطوح ولتاژي فشار متوسط در شبكه برق ايران ۱۱ ،۲۰ و ۳۳ كيلوولت مي باشند كه گستردگي شبكه ۲۰ كيلوولت در سطح كشور بيشتر و سطوح ولتاژي ۱۱ و ۳۳ كيلوولت در چند شهر جنوبي كشور كاربرد دارند. سطوح ولتاژ فشار ضعيف (ولتاژ مصرف) در شبكه برق كشور ( ۴۰۰- ۳۸۰ ) ولت سه فاز (231-۲۲۰ ) ولت تك فاز است.
چنانچه افزايش نصب پست هوايي باعث گسترش بهينه شبكه هاي فشار متوسط شود مي تواند مزايايي از قبيل كاهش اقتصادي تلفات، رفع مشكل ناشي از عدم تعادل جريان در فيدرهاي فشار ضعيف طولاني، امكان متعادل سازي بار ترانسفورماتورها به دليل كاهش تعداد مشتركين تحت پوشش هر ترانسفورماتور، كاهش چشمگير هزينه هاي مربوط به تعمير و نگهداري فيدرهاي فشار ضعيف، افزايش كيفيت برق با جداسازي مشتركين، رفع مشكلات افت ولتاژ در فيدرهاي فشار ضعيف طولاني و كاهش انتشار اختلالات را در بردارد.

البته استفاده مناسب از شبكه فشار ضعيف نيز مزايايي از جمله رفع مشكلات حريم موجود در شبكه هاي فشار متوسط، افزايش قابليت اطمينان شبكه از طريق امكان انجام مانور در سطح فشار ضعيف، افزايش ضريب بهره برداري ترانسفورماتورهاي شبكه از طريق ايجاد پوشش موثر در ناحيه سرويس دهي ترانسفورماتور، افزايش زيبايي شهري از طريق كاهش تعداد ترانسفورماتورهاي منصوبه و پايين بودن هزينه هاي احداث در مقايسه با شبكه هاي فشار متوسط را در بر دارد.

پست هاي هوايي در مقايسه با پست هاي زميني داراي مزايا و معايبي هستند كه در جدول ( ۱) به آن پرداخته شده است.

جدول ( ۱ ): مقايسه پست هاي هوايي و زميني
  پست هوايي پست زميني
مزايا
  • متعادل سازي بار ترانسفورماتور به دليل كاهش تعداد مشتركين تحت پوشش هر ترانسفورماتور
  • تلفات كمتر با توجه به محدودسازي گسترش شبكه فشار ضعيف و نزديكي به مصرف كننده
  • عيب يابي سريع و آسان
  • هزينه سرمايه گذاري اوليه كمتر
  • كيفيت مناسب توان تحويلي
  • كاهش مشكلات ناشي از زمين پست
  • حفظ زيباي محيطي
  • سرويس و نگهداري سريع تر و راحت تر و ايمني بيشتر
  • عدم امكان استفاده غير مجاز برق
  • عدم مشكل حريم
  • عمر بيشتر تجهيزات پست
  • استفاده از ظرفيت هاي بالاتر
  • قابليت اطمينان بالاتر با توجه به رينگ شبكه
  • قابليت اتوماسيون سهل تر
  • سرويس دهي پايدار در شرايط آب و هوايي نامساعد
معایب
  • هزينه بهره برداري و تعمير و نگهداري بيشتر تجهيز در طول سال هاي بهره برداري
  • مشكل رعايت حريم و محدوديت هاي نصب
  • كاهش طول عمر شبكه و تجهيزات
  • در معرض حوادث جوي طبيعي و خطاهاي انساني بوده و نرخ خطا در آن بالاست
  • بر هم زدن زيبايي و مبلمان شهري
  • احتمال بالاي سرقت برق
  • ايمني كمتر و احتمال حادثه آفريني بالا
  • توزيع نامتقارن بار با توجه به افزايش تعداد مشتركين
  • هزينه بيشتر تجهيز پست
  • قيمت بالاي زمين جهت احداث پست ساختماني
  • عدم امكان تخصيص زمين پست در تمامي مناطق مورد نياز
  • عيب يابي زمان بر و پر هزينه است.

1-5- محل نصب پست هوايي

پست هاي هوايي از لحاظ محل نصب به سه دسته به شرح ذيل تقسيم بندي مي شوند:

  • پست هاي هوايي نصب شده در انتهاي خط هوايي
  • پست هاي هوايي نصب شده در وسط خط هوايي 
  • پست هايي هوايي نصب شده به روي خطوط زميني ۱

محل نصب پست هوايي بايستي داراي مشخصات و شرايط ذيل باشد:

  • زمين محل احداث پست هوايي بايستي خشك و عاري از هر گونه موانع هوايي مانند درخت هاي بلند باشد.
  • محل احداث پست هوايي بايستي از نظر راه هاي دسترسي مناسب باشد تا در هنگام نصب و تعميرات مشكلي به وجود نيايد.
  • اطراف پايه هاي پست هوايي بايستي به شعاع 1.5 متر خالي از معارض باشد.
  • خاك اطراف پايه هاي پست هوايي بايستي عاري از هر گونه مانع جهت نصب پايه ها و سيستم زمين باشد.
  • محل احداث پست هوايي بايستي خارج از محدوده هاي حريم باشد2.

۱ - در صورتي كه به هيچ وجه امكان تجهيز پست زميني، زيرزميني و پيش ساخته وجود نداشته باشد، پست هوايي به روي خطوط فشار متوسط زميني نصب مي گردد.
۲ - در پيوست شماره ۳ به محدوده حريم مورد استفاده در اين دستورالعمل اشاره شده است.

2-5- محدوده نصب پست هوايي

پست هاي هوايي به طور معمول در محدوده ها حاشيه بزرگراه ها، اتوبان هاي كمربندي و مبادي ورودي شهر و در درون شهرك هاي مسكوني حاشيه اي و خيابان هاي با عرض بيشتر از ۱۲ متر نصب مي گردند.

۳-5- بخش هاي مختلف پست هوايي

شكل واقعي و شماتيك پست هوايي با معرفي بخش هاي مختلف آن در شكل هاي ( ۱) الي ( ۴) نشان داده شده است. در ادامه هر يك از قسمت هاي مختلف پست هوايي معرفي و تشريح مي گردد.

step down substation - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برق

شكل ( ۱): پست هوايي نصب شده بر روي شبكه فشار متوسط هوايي

۱ سكوي فلزي پست هوايي
۲ تابلوي فشار ضعيف پست هوايي
۳ پايه ۱۲ متري پست هوايي
۱× ۴ كابل ۵۰ پست هوايي
۵ سكوي ترانسفورماتور پست هوايي
۶ پايه ۹ متري پست هوايي
۷ كابل ارتباط دهنده ترانسفورماتور و تابلو پست هوايي
۸ كات اوت فيوز پست هوايي
۹ برقگير پست هوايي
۱۰ كنسول افقي پست هوايي
۱۱ مقره پست هوايي
۱۲ سكوي كات اوت - برقگير پست هوايي

step down substation - مقاله دستورالعمل هاي نصب، نظارت بر نصب، بهره برداري و سرويس و نگهداري پست های هوايي برق

شكل ( ۲): پست هوايي تك پايه

  1. تابلو فشار ضعيف
  2. برقگير
  3.  سكوي كات اوت فيوز- برقگير
  4.  سكوي ترانسفورماتور تك پايه
  5.  ترانسفورماتور
  6.  كات اوت فيوز

ادامه مطالعه: پست هوایی بخش دوم

شرکت آسان ژنراتور در زمینه دیزل ژنراتور و برق صنعتی فعال می باشد. نوشته 1400/1/28




برچسب ها مقاله برق