کامل ترین جداول علائم اختصاری برق ساختمان و تابلو برق-شمای فنی و علائم الکتریکی و الکترونیکی/الکترونیک و برق صنعتی-دانلود آموزش نقشه خوانی برق صنعت
در نقشه های برق اغلب در دو استاندارد VDE (استاندارد برقکاران آلمان) و IEC (کميتهٔ بين المللی الکتروتکنيک) ترسيم می شوند. اما از آن جايی که استاندارد ANSI (استاندارد بين المللی آمريکا) در گرايش تأسيسات مکانيکی کاربرد بيش تری دارد به همين جهت در تشريح مطالب و علايم اين قسمت هر سه استاندارد درنظر بوده است.
قبول سفارشات نقشه کشی تابلو برق
نام وسیله
|
علائم اختصاری
|
زنگ چکشی
|
|
بی زر-ويبراتور
|
|
دربازکن
|
|
میکروفن
|
|
گوشی
|
|
بلندگو
|
|
آلارم-بوق
|
|
بخاری برقی
|
|
فتوسل
|
|
مقاومت-المنت گرمکن
|
|
سلف-سیم پیچ
|
|
خازن
|
|
لامپ احتیاط
|
|
چراغ خطر
|
|
لامپ قابل قطع
|
|
چراغ سیگنال
|
|
لامپ رشته ای
|
|
زنگ اخبار
|
|
لامپ فلورسنت
|
|
لامپ با احتیاط اضافی دو کنتاکت
|
|
جعبه تقسیم
|
|
ماشین لباسشویی
|
|
ماشین ظرفشویی
|
|
اجاق برق
|
|
آبگرمکن
|
|
پریز دوبل با کنتاکت محافظ
|
|
پریز سه فاز با کنتاکت محافظ
|
|
باد بزن - ونتیلاتور
|
|
یخچال
|
|
فریزر
|
|
باتری
|
|
AND | |
OR | |
NOT | |
NAND | |
NOR | |
نام وسیله
|
شمای فنی
|
شمای حقیقی IEC
|
شمای حقیقی VDE
|
شمای حقیقی ANSI
|
سیم توکار | ||||
سیم زیرکار | ||||
سیم روکار | ||||
سیم عایق شده در لوله عایق | ||||
سیم تلفن | ||||
کلید تبدیل
|
|
|||
کلید صلیبی
|
|
|||
رله تایمر
|
|
|||
ترانس
|
|
|||
کلید تک پل
|
|
|||
کلید گروهی
|
|
|||
کلید دوبل
|
|
|||
لامپ رشته ای با بدنه زمین
|
|
|||
پریز با کنتاکت محافظ -پریز شوکو
|
|
|||
انشعاب با جعبه تقسیم
|
|
|||
اتصال بدنه
|
|
|||
فيوز
|
|
|||
فيوز مينياتوری
|
|
|
||
کليد موتوردار
|
|
|
||
الکتروموتور
|
|
|||
تخته کلم موتور تک فاز
|
|
|||
تخته کلم موتور سه فاز
|
|
|
||
آمپرمتر
|
|
|||
ولت متر | ||||
وات متر | ||||
مبدّل جريان | ||||
کليد قطع و وصل | ||||
کنتاکت بسته | ||||
کنتاکت باز | ||||
کنتاکت دوحالته | ||||
کنتاکت بسته با تأخير در باز شدن |
||||
کنتاکت باز با تأخير در بسته شدن |
||||
شستی استاپ (دگمهٔ فشاری پوش باتن) |
||||
شستی استارت (دگمهٔ فشاری پوش باتن) |
||||
شستی استپ استارت | ||||
بی متال | ||||
ميکروسوئيچ-ليميت سوئيچ(کنترل کنندهٔ محدودهٔ حرکت) |
||||
فلوتر سوئيچ (کنترل کنندهٔ ارتفاع سيال) | ||||
کنترل کنندهٔ فشار (تابع فشار) |
||||
ترموستات (کنترل کنندهٔ دما) | ||||
شير برقی | ||||
کنتاکت تايمر با تأخير در وصل | ||||
کنتاکت تايمر با تأخير در قطع | ||||
محرک الکترومغناطيسی | ||||
محرک با سطح سيال | ||||
قفل مکانيکی | ||||
بوبين کنتاکتور (عملگر) | ||||
رله های عملگر با مشخصه های خاص | ||||
تايمر(رله زمانی) با تأخير در وصل | ||||
تايمر(رله زمانی) با تأخير در قطع | ||||
بی متال(رله يا تحريک حرارتی) | ||||
رلهٔ اضافه جريان (جريان زياد) | ||||
رلهٔ قطع کننده جريان معکوس | ||||
لامپ | ||||
رله کنتاکتور | ||||
رله جریان ضربه ای | ||||
لامپ با دو مسیر جریان(2+1 یعنی یک مسیر دارای 1 و مسیر دیگر دارای 2 عدد لامپ است) | ||||
کلید با لامپ | ||||
کلید بادامکی سه وضعیتی (0و1و2و3) دستی | ||||
تحریک با دست ، برداشتنی مثلا کلید | ||||
دگمه فشاری برای عملکرد مکانیکی | ||||
تاخیر در حرکت به سمت چپ | ||||
کلید تابع فشار |
||||
کلید تابع درجه حرارت | ||||
ژنراتور | ||||
بدنه یا قاب تجهیزات | ||||
اتصال مکانیکی | ||||
تحریک با دست | ||||
تحریک با دست-فشاری | ||||
تحریک با دست -کشیدنی | ||||
تحریک با دست -چرخاندنی | ||||
تحریک با دست -خم شو | ||||
تحریک با پا | ||||
تکمه فشاری - شستی استارت | ||||
تکمه فشاری - شستی استاپ |
حروف اختصاری برق: به منظور شناسایی هر علامت اختصاری به آن یک حرف لاتین بهمراه شماره تعلق میگیرد. این حروف اختصاری برق در سمت چپ علامت نوشته شده و بر اساس استاندارد جدید DIN بشرح ذیل میباشد:
علائم الکتریکی تجهیزات در استاندارد قدیم DIN:
جهت سهولت در نقشه خوانی برق گاهی ممکن است از ترکیب علائم استفاده شود:
کاربرد اعداد در نقشه کشی برق:
کاربرد اعداد در کنار علامت اختصاری الکتریکی شستی ها :
رقم دهگان عدد کد ، تعداد تیغه باز و یکان ، تعداد تیغه بسته را نشان میدهد.
شماره گذاری تیغه های تایمر:
شماره گذاری تیغه های بیمتال:
در نقشه کشی برق تعداد کنتاکتهای کمکی در یک کنتاکتور به یکی از روشهای زیر روی پلاک آن ثبت میشود:
انواع نقشه:
1- نقشه فنی یا دیاگرام تک خطی: این نقشه برق جهت نمایش کلی تاسیسات برق بدون جزئیات کاربرد دارد. در نقشه/شمای فنی زیر میتوان تعداد و نوع ادوات را تشخیص داد ولی نمیتوان به طرز کار مدار پی برد.
2- نقشه کشی برق به روش مسیر جریان: یکی از مهمترین نقشه هایی است که در مدارات کنتاکتوری استفاده میشود. و تمام اتصالات الکتریکی پروژه را نشان میدهد و به دو مدار قدرت و فرمان تقسیم میشود.زیر هر مسیر عمودی شماره آن نوشته میشود و تمام مسیر ها بصورت عمودی بدون تقاطع رسم میشوند.نقشه قدرت و فرمان تابلو برق جرثقیل سقفی مجهز به ترمز هیدرولیکی در زیر آمده است:
روش دیگر شماره گذاری مسیر جریان ، رسم نقشه برق در یک کادر اتوکد بصورت زیر است که موقعیت هر عنصر را میتوان در آن تعیین کرد:
آدرس دهی در نقشه کشی برق- مسیر جریان:
آدرس دهی عبارتند از تعیین محل اجزای مدار که در چند بخش انجام میشود:
1) آدرس دهی تیغه های کنتاکتور: در نقشه مدار فرمان زیر ، زیر بوبین هر کنتاکتور جدولی رسم شده است. که برای تعیین تعداد تیغه های استفاده شده و مشخص کردن محل آنها در مدار بکار میرود. در این مدار کنتاکتهای قدرت با علامت H ، کنتاکتهای باز فرمان S و بسته فرمان O و کنتاکتهای پالس دهنده با علامت W نشان داده میشوند.
مثال: کنتاکتور مقابل در مسیر جریان 6 دارای سه تیغه قدرت در مسیر 3 و دو تیغه باز در مسیرهای 6و14 و یک تیغه بسته در مسیر 12 میباشد:
روش دیگر آدرس دهی تیغه های کنتاکتور در نقشه خوانی برق صنعتی: برای این کار زیر بوبین کنتاکتور تیغه های استفاده شده از آن را در اتوکد رسم کرده و در کنار هر تیغه شماره مسیر جریانی را که آن تیغه استغاده شده است را می نویسند:
2- آدرس دهی بوبین کنتاکتها در کتاب نقشه کشی برق: موقعیت و محل بوبین کنتاکتور یا رله مربوط به هر کنتاکت در مدار فرمان ، توسط عددی که در یک پرانتز و زیر حروف مشخصه کنتاکت نوشته شده است ، تعیین میگردد. در شکل زیر عدد 12 مشخص میکند که بوبین این کنتاکت بسته در مسیر جریان 12 قرار دارد.
3- شماره گذاری سیمها در تاسیسات برق: سیمهایی که برای اتصال بین ترمینالهای دستگاههای موجود در مدار فرمان بکار میرند. و قطع شدگی هم ندارند. توسط یک عدد بنام عدد پتانسیل یا عدد مکان مشخص میشوند.این شماره های فنی بصورت نشان داده میشوند. عدد 141 به معنی سیم شماره 1 در مسیر جریان شماره 14 است. این شماره ها توسط پلاکهای کوچکی به نام شماره سیم روی سیمها مشخص میشوند. روش شماره گذاری به این صورت است که ابتدا باید وسایلی را که در دو محل متفاوت تابلو نصب میشوند (مثلا خارج و داخل تابلو) مشخص کرد. سپس سیم مرتبط کننده آنها را شماره گذاری کرد. در نقشه های برق شماره گذاری سیمها از پایین به بالا و از چپ به راست انجام میشوند.
4- شماره گذاری ترمینال ها در نقشه کشی برق صنعتی-ساختمان: در یک تابلو کنترل برخی از وسایل خارج تابلو نصب میشود. ترمینالها وظیفه ارتباط بین عناصر خارج تابلو با عناصر داخل آن را بعهده دارند. ترمینالها روی سیم های شماره گذاری شده قرار میگیرند. براحتی میتوان پس از شماره گذاری سیمها ، ترمینالها را هم شماره گذاری کرد و به کمک آن نقشه خارجی و ترمینالهای تابلو را رسم نمود.
مثلا در شکل زیر سیم شماره 141 به دو طرف ترمینال شماره 26 وصل شده است. شماره گذاری ترمینالها به ترتیب از چپ به راست و از پایین به بالا انجام میشود.
فهرست دستگاهها:
بعد از آموزش علائم و حروف اختصاری و ترسیم نقشه مسیر جریان برق باید فهرستی از تمام دستگاههای بکار رفته در تاسیسات الکتریکی مورد نظر به همراه مشخصات فنی ، حروف مشخصه ، تیپ ، محل نصب و... در جدولی مشابه زیر تهیه نمود.
ادامه دارد... با تشکر از مطالعه شما ، شرکت آسان ژنراتور دانیال فعال در زمینه :
به روز رسانی 99/1/14